Ściegi szydełkowe – poradnik dla szydełkujących

Szydełkowanie to sztuka, która pozwala na tworzenie niepowtarzalnych wzorów, dekoracji i ubrań. Jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z szydełkiem, znajomość podstawowych ściegów jest kluczowa.

W tym poradniku krok po kroku przeprowadzimy Cię przez najważniejsze techniki i symbole, dzięki którym nauczysz się tworzyć własne projekty!

Podstawowe oznaczenia i skróty w schematach szydełkowych

Schematy szydełkowe często zawierają skróty i symbole, które pomagają w szybszym odczytywaniu wzorów.

Warto je znać, ponieważ ułatwiają pracę i pozwalają zrozumieć zarówno polskie, jak i zagraniczne schematy szydełkowe.

W zależności od wzoru lub konkretnego schematu (zwłaszcza w przypadku polskich wzorów), możemy natknąć się również inne skróty, które oznaczają konkretne techniki lub efekty w szydełkowaniu.

Magiczna pętelka (magic ring), czyli jak rozpocząć robótkę?

Charakterystyka: Magiczna pętelka to technika stosowana w szydełkowaniu na okrągło, która pozwala rozpocząć robótkę bez pozostawiania widocznego otworu na środku. Daje również możliwość regulacji napięcia, co oznacza, że można dopasować środek okręgu do konkretnego wzoru.

Jest niezwykle przydatna przy tworzeniu amigurumi, czapek, serwetek i innych okrągłych elementów, gdzie estetyczny wygląd początkowego okręgu ma duże znaczenie.

Zastosowanie magicznej pętelki:

• Niezbędna do amigurumi, szydełkowych czapek i serwetek.
• Stosowana również w motywach takich jak kwiaty, koła czy sześciokąty (które rozpoczynają się od okrągłej podstawy).
• Zapewnia lepszą kontrolę nad kształtem okręgu.

Jak wykonać magiczną pętelkę?

1. Zawiń nitkę wokół dwóch palców, tworząc pętlę (krzyżując nitkę z przodu).
2. Wsuń szydełko pod pętlę i przeciągnij przez nią nitkę roboczą, tworząc oczko.
3. Zrób jedno oczko łańcuszka, aby zabezpieczyć pętelkę i rozpocząć pierwszy rząd.
4. Przerób wymagane ściegi w obrębie pętelki (np. półsłupki lub słupki).
5. Delikatnie pociągnij za luźny koniec nitki, aby zamknąć środek robótki i uzyskać ciasne, estetyczne zamknięcie.
6. Dokręć pętelkę i kontynuuj szydełkowanie zgodnie ze wzorem.

Oczko łańcuszka (o.ł.) – chain stitch (ch)

Charakterystyka: Oczko łańcuszka to najprostszy i najbardziej podstawowy ścieg szydełkowy, od którego zaczyna się większość robótek. Tworzy luźny, elastyczny splot, który wygląda jak łańcuszek z połączonych pętelek.

Jest niezwykle łatwe do wykonania, a jednocześnie kluczowe w szydełkowaniu, ponieważ stanowi fundament wielu projektów. Bez niego trudno rozpocząć jakąkolwiek robótkę, dlatego warto nauczyć się go wykonywać równo i w odpowiednim napięciu.

Zastosowanie oczka łańcuszka:

• Używane do rozpoczęcia większości robótek (np. fundament pod inne ściegi).
• Wykorzystywane do zmiany wysokości rzędów, np. w technice szydełkowania rzędami, gdzie kilka oczek łańcuszka zastępuje pierwszy słupek danego rzędu.
• Może być używane jako sznureczek, troczek lub ozdobny element wykończenia (np. w torebkach, woreczkach czy ozdobnych frędzlach).

Jak wykonać oczko łańcuszka?

1. Zrób pętelkę początkową i umieść ją na szydełku.
2. Przeciągnij nitkę przez pętelkę, tworząc kolejne oczko.
3. Powtarzaj ten ruch, aż uzyskasz pożądaną długość łańcuszka.

Oczko ścisłe (o.ś.) – slip stitch (sl st)

Charakterystyka: Oczko ścisłe to najmniejszy i najbardziej zwarty ścieg szydełkowy. Nie dodaje wysokości robótce i tworzy bardzo mocną strukturę, dzięki czemu często jest używane do łączenia elementów lub zakańczania robótek.

Jest gładkie i płaskie, co sprawia, że jest doskonałe do detali i estetycznych wykończeń. Jeśli jest stosowane jako główny ścieg w całej robótce, tworzy bardzo gęsty, mocny i niemal nieelastyczny splot, dlatego rzadko jest używane samodzielnie w dużych projektach.

Zastosowanie oczka ścisłego:

• Służy do łączenia rzędów i zamykania okrążeń np. przy robótkach szydełkowanych na okrągło, takich jak czapki czy koszyki.
• Może być używane do tworzenia krawędzi robótki, aby ją usztywnić.
• Często stosowane do zszywania elementów amigurumi i innych szydełkowych projektów.

Jak wykonać oczko ścisłe?

1. Wbij szydełko w kolejne oczko robótki.
2. Złap nitkę i przeciągnij ją przez oczko oraz przez pętelkę na szydełku jednocześnie.
3. Powtórz ten ruch w kolejnych oczkach, jeśli chcesz uzyskać ciągły efekt ściegu ścisłego.

Półsłupek (półsł.) – single crochet (sc)

Charakterystyka: Półsłupek to jeden z podstawowych i najczęściej używanych ściegów w szydełkowaniu. Tworzy zwartą, gęstą i stabilną strukturę, co sprawia, że robótka jest trwała i dobrze trzyma kształt.

Jest niski, co oznacza, że budowanie wysokości robótki zajmuje więcej czasu, ale dzięki temu uzyskuje się bardzo solidny efekt. Nie ma widocznych prześwitów, co czyni go idealnym wyborem dla projektów wymagających gęstego splotu.

W zależności od sposobu wkłuwania szydełka półsłupek może mieć różne efekty wizualne. Jeśli wkłuwasz szydełko tylko w tylną pętelkę oczka, uzyskasz efekt żebrowanej, prążkowanej struktury, która imituje wygląd dzianiny.

Zastosowanie półsłupka:

• Najczęściej stosowany w amigurumi (szydełkowych maskotkach i figurkach), ponieważ tworzy gęstą, zwartą fakturę, która dobrze utrzymuje wypełnienie.
• Świetnie nadaje się do tworzenia dywaników, torebek, podkładek pod kubki i innych elementów, które wymagają sztywności.
• Stosowany do tworzenia obramowań i wykończeń robótki, ponieważ jego zwarta struktura dobrze stabilizuje krawędzie.

Jak wykonać półsłupek?

1. Wbij szydełko w kolejne oczko robótki.
2. Złap nitkę i przeciągnij ją przez oczko (masz dwie pętelki na szydełku).
3. Złap nitkę ponownie i przeciągnij ją przez obie pętelki na szydełku.

Słupek (sł.) – double crochet (dc)

Charakterystyka: Słupek to jeden z najpopularniejszych i najbardziej wszechstronnych ściegów szydełkowych. Jest wyższy niż półsłupek, dzięki czemu pozwala na szybsze budowanie wysokości robótki.

Słupek tworzy luźniejszy i bardziej otwarty splot niż półsłupek, dzięki czemu robótka jest bardziej miękka i elastyczna. Może być stosowany zarówno w gęstych, zwartych projektach, jak i w ażurowych wzorach, jeśli jest przeplatany oczkami łańcuszka.

Zastosowanie słupka:

• Często używany w chustach, szalikach, swetrach i narzutach, ponieważ jest lekki i elastyczny.
• Stosowany w szydełkowych kocach i pledach, ponieważ pozwala szybko budować dużą powierzchnię robótki.
• Może być używany do tworzenia wzorów reliefowych, jeśli wbija się go w różne miejsca oczek z poprzedniego rzędu.

Jak wykonać słupek?

1. Zrób narzut na szydełku.
2. Wbij szydełko w kolejne oczko robótki.
3. Złap nitkę i przeciągnij ją przez oczko (na szydełku masz trzy pętelki).
4. Złap nitkę ponownie i przeciągnij ją przez pierwsze dwie pętelki na szydełku (pozostają dwie pętelki).
5. Ponownie złap nitkę i przeciągnij ją przez pozostałe dwie pętelki – i gotowe!

Półsłupek nawijany (pół. naw.) – half double crochet (hdc)

Charakterystyka: Półsłupek nawijany to ścieg pośredni między półsłupkiem a słupkiem – jest wyższy i bardziej elastyczny niż klasyczny półsłupek, ale jednocześnie gęstszy niż słupek. Tworzy miękką, zwartą, ale lekko rozciągliwą fakturę, co czyni go niezwykle uniwersalnym.

Zastosowanie półsłupka nawijanego:

• Świetnie sprawdza się w czapkach, kominach, kocach i szalikach, ponieważ daje ciepłą i miękką strukturę.
• Jest dobrą alternatywą dla słupków, jeśli chcemy uzyskać nieco bardziej zwartą fakturę robótki.
• Może być używany do tworzenia tekstury w robótce, ponieważ ma wyraźne poziome prążki, które powstają z nitki pozostającej na szydełku przed przerobieniem wszystkich pętelek.

Jak wykonać półsłupek nawijany?

1. Zrób narzut na szydełku.
2. Wbij szydełko w kolejne oczko robótki.
3. Złap nitkę i przeciągnij przez oczko (na szydełku masz trzy pętelki).
4. Przeciągnij nitkę przez wszystkie trzy pętelki na szydełku jednocześnie.

Podwójny słupek (pdsł.) – treble crochet (tr)

Charakterystyka: Podwójny słupek to wysoki ścieg szydełkowy, który tworzy lekką i luźną strukturę. Jest wyższy od klasycznego słupka, ponieważ dodaje dodatkowy narzut, co sprawia, że robótka szybciej nabiera wysokości.

Podwójne słupki często stosuje się w filetowym szydełkowaniu, czyli technice tworzenia wzorów z pustych i wypełnionych pól – podobnie jak w hafcie krzyżykowym. Można je także łączyć z klasycznymi słupkami i oczkami łańcuszka, aby tworzyć interesujące geometryczne wzory.

Podwójny słupek to doskonały ścieg do projektów, które mają być lekkie, efektowne i szybkie do wykonania.

Zastosowanie podwójnego słupka:

• Stosowany w ażurowych wzorach, firankach, obrusach.
• Świetny do tworzenia lekkich i przewiewnych projektów, takich jak chusty, firanki, serwety czy letnie topy.
• Dzięki niemu możesz szybciej budować wysokość w robótce przy mniejszej liczbie rzędów – podwójny słupek pozwala na szybsze szydełkowanie dużych projektów.
• Może być używany do budowania dekoracyjnych elementów w połączeniu z innymi ściegami np. w reliefowymi.

Jak wykonać podwójny słupek?

1. Zrób dwa narzuty na szydełku.
2. Wbij szydełko w kolejne oczko robótki.
3. Złap nitkę i przeciągnij ją przez oczko (masz teraz cztery pętelki na szydełku).
4. Złap nitkę ponownie i przeciągnij ją przez pierwsze dwie pętelki (pozostają trzy pętelki).
5. Złap nitkę i przeciągnij ją przez kolejne dwie pętelki (pozostają dwie pętelki).
6. Złap nitkę i przeciągnij ją przez ostatnie dwie pętelki – w taki sposób otrzymasz gotowy podwójny słupek!

Potrójny słupek (ptsł.) – double treble crochet (dtr)

Charakterystyka: Potrójny słupek to jeden z najwyższych ściegów szydełkowych, który pozwala szybko budować wysokość robótki i tworzyć bardzo luźną strukturę.

Dzięki dodatkowym narzutom ścieg jest jeszcze wyższy niż podwójny słupek – idealnie nadaje się do koronkowych i przewiewnych projektów, jak np. szydełkowe dekoracje.

Jest rzadziej używany w podstawowych wzorach, ale odgrywa kluczową rolę w bardziej skomplikowanych schematach szydełkowych.

Zastosowanie potrójnego słupka:

• Ażurowe i koronkowe projekty, takie jak firanki, serwetki, obrusy, chusty i letnie ubrania.
• Filetowe szydełkowanie, w którym potrójne słupki tworzą otwarte, przewiewne wzory.
• Szybkie zwiększanie wysokości robótki – stosowany w projektach, gdzie trzeba osiągnąć dużą wysokość przy mniejszej liczbie rzędów.
• Dekoracyjne elementy, np. w kwiatowych i geometrycznych motywach.
• Tworzenie efektów reliefowych, gdy jest wbijany w inne ściegi z poprzedniego rzędu.

Jak wykonać potrójny słupek?

1. Zrób trzy narzuty na szydełku.
2. Wbij szydełko w kolejne oczko robótki.
3. Złap nitkę i przeciągnij ją przez oczko (masz pięć pętelek na szydełku).
4. Złap nitkę ponownie i przeciągnij ją przez pierwsze dwie pętelki (pozostają cztery pętelki).
5. Złap nitkę i przeciągnij ją przez kolejne dwie pętelki (pozostają trzy pętelki).
6. Ponownie złap nitkę i przeciągnij ją przez następne dwie pętelki (pozostają dwie pętelki).
7. Na koniec przeciągnij nitkę przez ostatnie dwie pętelki – potrójny słupek jest gotowy!

Słupek reliefowy – front post/back post double crochet (fpdc/bpdc)

Charakterystyka: Słupek reliefowy to odmiana klasycznego słupka, która pozwala tworzyć trójwymiarowe, wypukłe i wklęsłe wzory.

W przeciwieństwie do zwykłego słupka, nie wbija się go w górne oczko poprzedniego rzędu, lecz oplata się nim cały słupek poniżej, dzięki czemu uzyskuje się efekt głębi i tekstury.

Słupki reliefowe są szeroko stosowane w projektach, które wymagają wyrazistych wzorów i strukturalnych detali.

Zastosowanie słupka reliefowego:

• Dodawanie efektu głębi i dekoracyjnego wykończenia do różnych elementów robótki, np. mankietów i krawędzi ubrań.
• Tworzy wzory 3D, np. warkoczy, żebrowań i innych teksturalnych motywów.
• Słupki reliefowe są często stosowane w technikach imitujących wzory drutowe.

Jak wykonać słupek reliefowy przedni (fpdc)?

1. Zrób narzut na szydełku.
2. Wbij szydełko od przodu do tyłu wokół trzonu słupka z poprzedniego rzędu (nie w górne oczko!).
3. Złap nitkę i przeciągnij ją wokół słupka (masz trzy pętelki na szydełku).
4. Przerób pierwsze dwie pętelki razem.
5. Przerób pozostałe dwie pętelki razem.

Jak wykonać słupek reliefowy tylny (bpdc)?

1. Zrób narzut na szydełku.
2. Wbij szydełko od tyłu do przodu wokół trzonu słupka z poprzedniego rzędu.
3. Złap nitkę i przeciągnij ją wokół słupka (masz trzy pętelki na szydełku).
4. Przerób pierwsze dwie pętelki razem.
5. Przerób pozostałe dwie pętelki razem.

Zobacz nasze ręcznie szydełkowane amigurumi:

FAQ:

Zobacz inne wpisy:

Ile kosztuje custom kurtki jeansowej?

Prezenty handmade na różne okazje

Prezenty dla babci na szydełku: pomysły i inspiracje